Inatsit tunngaviusoq

Ataani atuarneqarsinnaapput isumaginninnermut tunniuttakkat pillugit inatsisit tunngaviusut naatsumik allaaserineqarnerat.

Annertunerusumik paasissutissanut Isumaginninnermut, Ilaqutariinnermut, Naligiissitaanermut Sulisoqarnermullu Naalakkersuisoqarfik, Namminersorlutik Oqartussat nittartagaanni www.naalakkersuisut.gl –imiittumi innersuussutigineqarpoq, tassani isumaginninnerup iluani inatsisit, peqqussutit nalunaarutillu il.il. atuutsinneqartut atuarneqarsinnaallutillu aaneqarsinnaapput.

 

Pisortanit ikiorsiissutit

Pisortanit ikiorsiissutinik, aningaasartuutinut aalajangersimasunut ikiorsiissutinik kiisalu immikkut ittumik tunngaveqarluni ikiorsiissutinik pisartagaqalersinnaatitaanermi piumasaqaataavoq qinnuteqartoq aalajangersimasumik najugaqarfeqarnissaa, Kalaallillu Nunaanni inunnik nalunaarsuisarfimmi nalunaarsorsimanissaa. Pisortanit ikiorserneqarneq pisarpoq aatsaat pisariaqartitsineq ikiorsiissutinik allanik matuneqarsinnaanngippat. Pisortanit ikiorsiissuteqarneq pisarpoq Pisortanit ikiorsiissutit pillugit Inatsisartut peqqussutaat nr. 15, 20. november 2006-imeersoq tunngavigalugu, taanna kingusinnerusukkut allanngortinneqarpoq.

 

Pisortanit ikiorsiissutinit akileraarutinik akiliisoqarneq ajorpoq. Ikiorsiissutit akileraarutaasussatut nalunaarutigineqartut tassaapput kommuninit pisortanit ikiorsiissutitut isertitat Akileraartarnermut Aqutsisoqarfimmut nalunaarutigineqartussat. Isertitat pineqartut isertitanut nalunaarsuiffimmut nalunaarutigineqartarput inoqutigiit ass. Meeqqanut tapiissutinik pisartagaqalernissaannut imaluunniit ineqarnermut tapiissutinik pisartagaqalernissaannut aalajangeeqataasarlutik.

 

Suliffeqanngikkallarnermi ikiorsiissutit

Suliffeqanngikkallarnermi ikiorsiissutit suliffeqannginnermik, napparsimanermik imaluunniit ajutoorsimanermik peqquteqartumik inuussutissarsiorluni isertitaqarunnaarnermi tunniunneqartarpoq.

 

Suliffeqanngikkallarnermi ikiorsiissuteqartarnermi angerlartitaasimasutut nalunaarsorneqarsimasut suliffeqanngikkallartullu kiisalu nammineq pisuussutiginngisamik suliffeqanngikkallartut, angerlartitaasimasut napparsimasullu inuussutissarsiornermi isertitaasa taarserneqarnissaat isumannaarniarneqarpoq.

 

Ikiorserneqarnissamut piumasaqaatit naammassineqartariaqartut tassaapput:

 

·         18-inik ukioqalereersimanissaq imaluunniit pilersuisuunissaq,

·         Kalaallit Nunaanni inuit allattorsimaffiani nalunaarsorsimanissaq, kiisalu

·         Sapaatip akunnerini 13-ini kingullerni akissarsiaqarluni suliffeqarnikuusimanissaq piffissamilu tassani minnerpaamik akunnerit 182-it suliffiginikuusimanissai. Piffissaq suliffeqanngikkallarnermi ikiorsiissutinik pisartagaqarfiusimasoq suliffeqarluni isertitaqarfiusimasutut naatsorsuussaanngilaq.

 

Suliffeqanngikkallarnermi ikiorsiissutit annertussusaat, ullormi siullermi suliffeqanngitsutut agguaqatigiissillugu akunnerit sapaatip akunnerini 13-ini kingullerni akissarsialittut suliffiusimasut malillugit naatsorsorneqartarput. Ikiorsiissutillu annerpaamik sapaatip akunnerini 13-ini pisartagarineqarsinnaapput.

 

Suliffeqanngikkallarnermi ikiorsiissutit akileraarusigassaapput, SIK-mi Naalakkersuinilu isumaqatigiissutit malillugit akit minnerpaat ilinniagaqarsimanngitsunut 90 procentiinik naleqarlutik.

Suliffeqanngikkallarnermi ikiorsiissutit Inatsisartut inatsisaat nr. 2 15. maaji 2014-imeersoq suliffeqanngikkallarnermi ikiorsiissutit pillugit 1. juuli 2014-imi atuutilersoq malillugu tunniunneqartarput.

 

Ernereernermi ullormusiat il.il.

Malugiuk: Immikkoortoq una 24.05.2023 iluarsineqarpoq.

 

Ernereernermi ullormusiaqartitsineq pisarpoq ernisimalluni sulinngiffeqarnermi isertitaqarunnaarsimagaanni. Ullormusiaqarsinnaatitaaneq akissarsiaqarlutik sulisunut, namminersortunut taakkulu aapparisaannut pilersueqataasunut soorlu aalisartunut, piniartunut savaatilinnullu aammalu ilinniagaqarsimallutik naammasserlaanut ilinniarnissamullu ilinniarfinnut aalajangersimasunut qinnuteqarsimasunut atuuppoq. Ullormusiat annertussusaat ilinniagaqarsimanngitsunut akunnermut aki ilanngaatitaqanngitsoq malillugu annerpaamillu sapaatip akunneranut akunnernut 40-nut annertussusilinnut naleqqussagaavoq.

 

Ernereernermi ullormusianut atuutsinneqartut tassaapput:

 

·         Naartusoq erninissamut naatsorsuutigisamit sapaatip akunneri sisamat sioqqullugit sulinngiffeqarsinnaatitaavoq.

·         Meerartaarnermi siullermi anaanaasoq ernereernerup kingorna sapaatip akunnerini 15-ini sulinngiffeqarsinnaatitaavoq kiisalu meerartaaqqinnermi imaluunniit amerlanerusunik meerartaaqqinnermi ernereernerup kingorna sapaatip akunnerini 19-ini sulinngiffeqarsinnaatitaalluni.

·         Ataataasoq meeqqap/meeqqat inunngoreerneranniit sapaatip akunneri pingasut sulinngiffeqarsinnaatitaavoq.

·         Angajoqqaat, tassa imaappoq nammineq toqqakkamik angajoqqaajusoq, siullerpaamik meerartaarnermi ernereernerup kingorna aamma sapaatip akunneri 21-t sulinngiffeqarsinnaatitaavoq kiisalu meerartaaqqinnermi arlalinnilluunniit meerartaaqqinnermi ernereernerup kingorna aamma sapaatip akunneri 25-t sulinngiffeqarsinnaatitaalluni (angajoqqaat sulinngiffeqarsinnaanerannut inatsit malillugu).

 

Ernereernermi ullormusiaqartitsineq pisarpoq Inatsisartut Inatsisaat nr. 5 24. novembari 2020-meersoq naartunermi, ernereernermi meeravissiartaarnermilu sulinngiffeqarneq pillugu inatsit.

 

Meerartaarnermi sulinngiffeqarnerup takissusaa 2009-mi kisitsisitigut paasissutissat kisitsisaataasivimmi kisitsisaatigineqalernerisa kingorna allanngoqattaarnikuuvoq.

 

Nalunaarsuutit tunngaviusut aamma suliarineri

Isumaginninnermut kisitsisitigut paasissutissanut tunngaviusut pisortaqarfiit ataatsimoorussamik aningaasarsianut, kommunit naatsorsuutaanit aamma Naatsorsueqqissaartarfiup innuttaasunut nalunaarsuiffianninngaanneersuupput.

 

Suliffeqannginnermi ikiorsiissutinut aamma ernereernermi ullormusianut paasissutissanut najoqqutat saqqummersitami uani allanngorput. Taakku ukioq 2016 aallarnerfigalugu aningaasarsianut nalunaarsuutinit pissarsiarineqarput. Najoqqutat allanngorneri ilutigalugit siornatigut kisitsisit saqqummiunneqarsimasut iluarsineqarput. Piffissat aaqqissuunneqarnerat pitsaaneruvoq kiisalu kisitsisitigut paasissutissat kommunillu Akileraartarnermut Aqutsisoqarfimmut nalunaarutigisartagaat assigiinnerulerlutik. Taakku saniatigut 2016 sioqqullugu kisitsisit suliffeqannginnermi ikiorsiissutinut aamma ernereernermi ullormusianut tunngasut saqqummiunneqarsimasut iluarsaanneqarput.

 

2021 aallarnerfigalugu kommuni tamarmik ataatsimoorussamik allaffissornikkut katersuiffeqalerput. Katersanit pisortanit ikiorsiissutit tunniunneqartut pissarsiarineqarput. Siornatigut pisortanit ikiorsiissutinik iluarsaanneqanngillat.

 

Kisitsisitigut paasissutissat aaqqissuunneri

Nalunaarsuutit tunngaviusut allaffissorluni nalunaarsuiffinninngaanneerput, kisitsisitigullu paasissutissiinermut atortussiatut ineriartortitaanatik, taamaattumillu nalunaarsuutit tunngaviusut suliareqqillugit misissorlugillu suliaapput.

 

Nalunaarsuutinik misissuineq

Ikiorserneqarsimasut allattorsimaffianni ilaasut ikiorserneqareernerup kingorna ikiorsiissutinik utertitsisimasut (ikiorsiissutigineqartunik taarsiisimasut), kukkunermilluunniit allattorsimaffimmiittut naatsorsuutinut ilaanngillat. Inuup normui atorsinnaanngitsut nakkutiginnilluni misissuinermi peerneqarput.